کتاب «ماهیت چند وجودی‌ها» Nature of Polyexistentials اثر محسن بنان

این کتاب فلسفی می‌باشد که ماهیت رمان گونه ندارد.

طبیعت وجود را می‌توان به دو قسمت تقسیم کرد: تک‌وجودی (Monoexistence) و چندوجودی (Polyexistence). تک‌وجودی‌ها و چند وجودی‌ها می‌توانند با یکدیگر مخلوط شوند که در این صورت آن را مخلوط وجودی یا Mixed-Existence می‌نامیم.

کتاب Nature of Polyexistentials بر اساس برهان «چند وجودیت» مشخص می‌کند چند وجودی‌ها قابلیت تملک ندارند و روند غربی مالکیت فکری اشتباه است.

تحلیل اعتبار مالکیت فکری: خلاصه کتاب Nature of Polyexistentials

ما همگی در دوره باور مالکیت فکری به دنیا آمده‌ایم و تصور این موضوع برای بسیاری از ما دشوار است که آن‌چه خصوصاً در غرب رایج و مورد تبلیغ است، از پایه اعتباری ندارد. قلمرو مالکیت فکری و محدودیت چند وجودی‌ها فقط یک مورد است، اما این نخستین باری‌ست که واژه و مفهوم چند وجودیت در تحلیل اعتبار مالکیت فکری نقش ایفا می‌کند.

برای شناخت واضح تر از تک وجودی‌ها می‌توان به یک سکه، مداد و یا انرژی اشاره کرد. چند وجودی هم می‌تواند یک تفکر ارائه‌شده، یک شعر، نرم‌افزار و یا اطلاعات باشد. از سوی دیگر، مخلوط وجودی، یک کتاب روی کاغذ چاپ شده و یا یک تفنگ است. در نمونه کتاب روی کاغذ، عنصر تک‌وجودی این مخلوط وجودی، کاغذ و عنصر چندوجودی آن، اطلاعات کتاب است.

این تقسیم‌بندیِ ماهیت وجود، تحلیل مالکیت را بهتر به نتیجه می‌رساند. آنچه غربی‌ها به آن مالکیت فکری و معنوی می‌گویند، معادل مالکیت چندوجودی‌ها و مخلوط وجودی‌هاست. این مبحث بعدی جهانی دارد و فقط مختص ایران و اسلام نیست. وجود و تصاحب، پدیده‌هایی طبیعی هستند، در حالی‌که مالکیت، ساختاری انسانی است. مالکیت درست مستلزم تطابق با طبیعت است. هدف اصلی مالکیت، از بین‌بردن جدال بین افراد و بهبود نظم در جامعه است.

شرایط اصلی و مهم مالکیت در سه مورد خلاصه می‌شود که در کتاب Nature of Polyexistentials به صورت تفصیلی به آن پرداخته شده‌است. مورد اول قابلیت تصاحب انحصاری است و به این موضوع می‌پردازد که چند وجودی‌ها چند تصاحبی هم هستند و قابلیت تصاحب انحصاری ندارند. مورد دوم کمیابی است، یعنی آن‌چه کمیاب نیست مورد تملک هم نیست. مثلاً هوا برای استشمام فراوان است و قابلیت تملک ندارد. آخرین مورد به محدودیت مکانی اشاره دارد و این بدان معنی است که در هر زمان، هر تک وجودی در یک مکان است و نمونه‌های چندوجودی می‌توانند در چند مکان باشند. پس مالکیت، محدودیت مکانی دارد و زمانی‌که مورد تملک محدودیت مکانی ندارد، قابل تملک نیست.

در این کتاب، ماهیت چندوجودی‌ها و موضوع حقوق مالکیت معنوی (Intellectual Property Rights — IPR) از منظری جدید تحلیل و بررسی شده‌است. مالکیت موضوعی نیست که در مورد آن هدایتگران اجتماع ما و مراجع تقلید اتفاق نظر نداشته باشند. این کتاب پایه‌ درستی برای تسهیل اجماع در مورد بطالت مالکیت فکری و معنوی ارائه می‌نماید و نشان می‌دهد ریشه قاعده مالکیت فکری و معنوی، یک سنت غربی است و جایگاه آن در جوامع غربی با جایگاهش در جامعه ما فرق دارد.

ماهیت چندوجودی‌ها: درباره کتاب Nature of Polyexistentials

مفهوم محدودیت چند وجودی و IPR غربی یکی هستند. با این حال، موضوع چند وجودیت قبلاً مورد تحلیل قرار نگرفته‌است. این اولین باری است که مفهوم و کلمه "چند وجودی" به ما نشان می‌دهد که دانش، ایده‌ها و اطلاعات ذاتاً کمیاب نیستند، بلکه چند وجودی هستند.

بر خلاف تک وجودی‌ها که به صورت مفرد وجود دارند، چند وجودی‌ها به صورت چندگانه وجود دارند و ذاتاً کمیاب نیستند. آن‌چه در طبیعت فراوان است به‌طور مصنوعی از طریق قوانین مالکیت دست‌ساخته غربی به نام کپی‌رایت و حق ثبت اختراع انحصاری (patent) کمیاب می‌شود. این قوانین مالکیت به گروه خاصی که معمولاً به شکل شرکت‌ها هستند اجازه می‌دهد تا از این کمبودهای مصنوعی و غیرطبیعی با انگیزه اقتصادی سود ببرند. مدل چندوجودی، درکِ بی‌اعتباریِ مفهوم مالکیت معنوی را آسان می‌کند. این برهان مبتنی بر منطقی است که ریشه در ماهیت وجود و ماهیت تصرف دارد.

در کتاب Nature of Polyexistentials با رد IPR غربی به عنوان یک مدل اشتباه برای حکومت چند وجودی، مدل Libre-Halaal از حاکمیت چندوجودی‌ها به منظور تسهیل سالم بودن ابزار معرفی شده‌است. سپس بر دنیای دیجیتال متمرکز می‌شود و اکوسیستم دیجیتال Libre-Halaal را به عنوان یک جایگزین اخلاقی برای اکوسیستم دیجیتال اختصاصی موجود آمریکایی بررسی می‌نماید.

آن‌چه نویسنده سعی در انجام آن دارد، متمایز و متفاوت از بسیاری از کتاب‌ها و مقالات دیگری است که در مورد مالکیت فکری نوشته شده‌است. اولاً، بیشتر کتاب‌های مربوط به این موضوع توسط حقوق‌دانان، سیاستمداران، اقتصاددانان، روزنامه‌نگاران، جامعه‌شناسان و دانشگاهیان غربی نوشته شده‌اند. دوم این‌که این اولین بار است که از مفهوم و اصطلاح فلسفی چند وجودی برای تحلیل این موضوع و این حوزه استفاده می‌شود و برخورد ما با این موضوع کاملاً مستقل است.

دامنه و وسعت تحلیل و بررسی این کتاب گسترده و جامع است. این کتاب چند رشته‌ای است و از پنج بخش مجزا تشکیل شده‌است؛

بخش اول — چند−وجودیت:

 Polyexistence
در این بخش با معرفی مفهوم «چند وجودیت»، تقسیم طبیعت وجود، نیاز تطبیق بین مالکیت و طبیعت تصاحب و طبیعت وجود، می‌توان تحلیل مالکیت فکری را به روشی مناسب‌تر به نتیجه رساند. برهان ما بر پایه استدلال فلسفی است، نه فقهی و اقتصادی. در واقع، بر اساس طبیعت وجود، به این نتیجه می‌رسیم که آن‌چه را مالکیت فکری ملک می‌داند، قابلیت تملک ندارد.

بخش دوم — اشتباه:
 The Mistake: Myths and Realities of the Western IPR Regime
در طول دویست سال گذشته، تئوری‌های متعددی درباره اعتبار مالکیت فکری ارائه شده‌ و در این بخش با استفاده از فهم چندوجودیت، نظر نویسنده را درباره نقاط ضعف هر یک از این تئوری‌ها می‌بینیم.

بخش سوم — پیرامونِ درمان:
 Contours of Cures
پس از درک این موضوع که چند وجودی‌ها قابلیت مالکیت انحصاری ندارند، باید قاعده صحیح برای حکومت عمومی بر ماهیت وجودی چند وجودی‌ها را به صورت کلی و در مورد نرم افزار و خدمات اینترنتی به صورت خاص بررسی کرد. به عبارت دیگر، باید پرسید بر چه اساسی وجود چند وجودی‌ها حلال است؟ در فصلی از بخش سوم، برچسب «‎Libre-Halaal» معرفی و بررسی می‌شود.

بخش چهارم — محیط زیستِ حلال وجودیِ دیجیتالِ ByStar:
 Libre-Halaal ByStar Digital Ecosystem
این کتاب فراتر از یک کتاب است؛ این کتاب، توسط نرم‌افزار و خدمات کاربردی اینترنتی پشتیبانی می‌شود. در حوزه دیجیتال، ما راه‌حل‌های ملموسی را به عنوان جایگزینی برای اکوسیستم دیجیتال انحصاری آمریکایی ارائه می‌دهیم.

با توجه به حلالیت وجود نرم‌افزارها و خدمات اینترنتی و تفاوت بنیادی آنها با مالکیت فکری و معنوی غربی، می‌توان محیط زیست دیجیتال کشور را از ابتدا به سمت راه درست هدایت نمود. یعنی می‌توان مستقل و متمایز از مدل غربی، پاسخی به امراضی مانند فیسبوک ارائه داد. ابتدا طرحی برای یک محیط زیست حلال وجودی دیجیتال کامل و جامع به نام «ByStar» ارائه می‌نماییم.
بخش پنجم — تدوین سیاستهای اجتماعی بر پایه‌یِ حلال وجودیتِ چند وجودیها:
Formulation of Libre-Halaal Oriented Societal Policies
لغو مالکیت فکری و معنوی، هم در سطح داخلی اجتماع ما و هم در عرصه بین‌المللی، پیامدهای بسیاری خواهد داشت. در این بخش، نظر نویسنده درباره این مسئله ارائه شده‌است.

در بخشی از کتاب Nature of Polyexistentials می‌خوانیم:

Our ultimate goal for all of this has been to influence societal policies towards adoption of halaal manner-of-existence of polyexistentials. We recognize that adoption of such societal policies in America is likely not possible and their adoption in the West is likely very difficult. At a societal level, therefore, we focus on Eastern societies in general and Iran and China in particular.

Mistakes in ownership rules are matters we cannot afford to overlook.

It is only through full rejection of the Western IPR regime and its deep roots in Americanism that humanity can be rescued.

محسن بنان: درباره نویسنده کتاب Nature of Polyexistentials

محسن بنان مهندس نرم افزار ایرانی است که نرم افزارها و خدمات اینترنتی او همگی با تعریفLibre-Halaal Software و Libre-Halaal Internet Services مطابقت دارند. او معمار اصلی اکوسیستم دیجیتال ByStar و توسعه دهنده اولیه نرم افزار BISOS (ByStar Internet Services OS) است.

بنان، این کتاب را در چارچوب مسئولیت‌هایی که در قبال حرفه‌اش دارد، خلق نموده‌است.

راهنمای خرید کتاب Nature of Polyexistentials از انتشارات جنگل

برای خرید کتاب Nature of Polyexistentials، می‌توان ابتدا به سایت فروشگاه کتاب انتشارات جنگل مراجعه و ثبت سفارش کرد. پس از آن به‌راحتی و در اولین زمان ممکن، این کتاب را درب منزل خود تحویل خواهید گرفت.